Gedreven door gerechtigheid begint Nederland (letterlijk) aan de groene transitie

Het Nederlandse kabinet kondigde eind april maar liefst 120 maatregelen aan om de klimaatverandering tegen te gaan ter waarde van 28 miljard euro. In lijn met de Europese ambities streeft het land ernaar de uitstoot van broeikasgassen tegen 2030 met 55% te verminderen ten opzichte van het niveau van 1990. ‘Het is onvermijdelijk dat ons land, ons landschap en onze economie zullen veranderen“, aldus Rob Jetton, minister van Klimaat en Energie.”Wij werken aan een koolstofneutrale circulaire economie in 2050. Om dit te bereiken moeten we de fossiele brandstoffen echt uitfaseren en onze uitstoot van broeikasgassen terugdringen.“, hij voegde toe.
In een van de meest symbolische maatregelen heeft Nederland beloofd om in 2035 alle gas- en kolencentrales te sluiten. Het land beschikt over aanzienlijke gasvoorraden en is na Noorwegen en het Verenigd Koninkrijk de derde grootste Europese gasproducent. Gas maakt nog steeds 43% uit van de energiemix. Terwijl Nederland momenteel slechts één kernreactor heeft, is hernieuwbare energie en vooral windenergie op zee, maar een geleidelijk afnemend aandeel ten gunste van kernenergie. Ambtenaren hadden al aangekondigd dat er tegen 2035 twee kerncentrales in het zuiden van het land zouden worden gebouwd.

Ook nieuwe wegen en spoorinfrastructuur

Een paar weken voor deze aankondigingen had minister Marc Herbers van Infrastructuur en Waterstaat gewaarschuwd dat de regering alle plannen voor de aanleg van nieuwe wegen en spoorwegen in Nederland had geannuleerd om de stikstofvervuiling terug te dringen. De kwestie staat centraal sinds een besluit van de Nederlandse Raad van State uit 2019 het land dwong de stikstofuitstoot tegen 2030 met minstens 50% te verminderen.
Naast infrastructuurprojecten die leiden tot stikstofemissies tijdens en na het werk, zijn het vooral landbouwactiviteiten – verantwoordelijk voor 46% van deze emissies – die het doelwit zijn van aanzienlijke beperkingen. De reden is een intensief veredelingsmodel gericht op de export. Het 'stikstof'-plan van de regering roept op tot een vermindering van de veestapel met 30%, ondanks het onteigenen van boeren die weigeren zich aan het verbod te houden.
Steek gewoon het poeder aan. Boeren gingen in grote aantallen de straat op, protesteerden en namen deel aan de stemming. Bij de Provinciale Statenverkiezingen medio maart wist de BoerenBurgerBeweging twee jaar geleden uit te groeien tot de grootste partij, onder leiding van Caroline van der Plas in de Eerste Kamer. Bijna Nee.

Hoop op klimaatrechtvaardigheid

Nog een grote verandering, dit keer in de lucht. Amsterdam-Schiphol Airport, de derde drukste luchthaven van Europa, zal vanaf november 2024 naar verwachting 440.000 vluchten per jaar verwerken tot 500.000. De luchthaven gaat ook privéjets en nachtvluchten verbieden. In tegenstelling tot de klimaatdoelstellingen blokkeerden activisten het asfalt in 2022 vanwege de snelle toename van het reizen met privéjets.
Sinds Nederland in 2019 door de Hoge Raad werd bevolen zijn klimaatdoelstellingen te herzien, lijkt het land dus een groenere wending te hebben genomen. In juni 2015 wonnen Vereniging Urgenta en 900 Nederlanders op een ongekende manier voor het eerst hun zaak bij de Haagse rechtbank. In 2018 herhaalde het Hof van Beroep in Den Haag opnieuw de verplichting van Nederland om de uitstoot van broeikasgassen in 2020 met 25% te verminderen, vergeleken met de kabinetsdoelstelling van 17%. Een zaak waarin een staat wordt veroordeeld vanwege zijn passiviteit op het gebied van het klimaat, is de eerste die mondiale gevolgen heeft.
Genoeg om hoop te geven aan de duizenden klimaatexperimenten die momenteel plaatsvinden, zoals de Affaire du Siècle in Frankrijk. Na de aanvankelijke veroordeling door de regering zijn NGO's en hun advocaten nu bezig de zaak te perfectioneren. Ze zijn van plan opnieuw naar de rechter te stappen en financiële sancties te eisen, omdat de maatregelen die sinds de uitspraak van oktober 2021 zijn genomen ontoereikend zijn geweest. De administratieve rechtbank veroordeelde het gebrek aan actie op het gebied van het klimaat en beval haar om “Alle noodzakelijke stappenVóór 31 december 2022, om de overtollige broeikasgassen die in de periode 2015-2018 zijn uitgestoten te compenseren.
Concepción Alvarez Met AFP