Panspermia: de door Mars gedragen levenshypothese

Dit artikel is een uittreksel uit Science en Avenir Monthly #911, gedateerd januari 2023.

Wat als de wezens die op onze planeet leven, inclusief mensen, allemaal van Mars komen? En kwam het, meer precies, voort uit de kolonisatie van Marsbacteriën die enkele miljarden jaren geleden op aarde arriveerden? “Er is geen officieel bewijs om deze theorie te ondersteunen, maar verschillende experimenten tonen aan dat het theoretisch mogelijk is. André Brack, van het Centrum voor Moleculaire Biofysica van het CNRS in Orléans.

‘Kennis van asteroïden was rudimentair’

Het idee dat buitenaards leven het zaad van onze eigen planeet zou kunnen zijn, is zeker niet nieuw. Hij noemde het panspermia, en het werd verdedigd door beroemde wetenschappers zoals de Zweed Svante Arrhenius, die in 1903 de Nobelprijs voor scheikunde won. Hij geloofde dat sporen, de inerte vormen van bepaalde bacteriën, zich gemakkelijk in de ruimte konden verspreiden, voortgestuwd of gedragen door de stralingsdruk van de asteroïden van de zon.

“Destijds geloofde men dat het leven zich wijd in het zonnestelsel kon verspreiden. Kennis van asteroïden was ook rudimentair. Vandaar deze speculaties, waar de wetenschappelijke gemeenschap nu steeds sceptischer over wordt.” Jean Duprat, een onderzoeker bij het Nationaal Natuurhistorisch Museum in Parijs, somt op.

300 Mars-meteoren troffen de aarde

Het Earth-Mars-systeem is echter een speciaal geval. Omdat de twee buren 4 miljard jaar geleden erg op elkaar moeten hebben geleken. Ze hadden allemaal een wereldwijd magnetisch veld, een dikke atmosfeer, actieve vulkanen, evenals vloeibaar water en organische verbindingen. Maar Mars, kleiner dan de aarde, koelde sneller af, André Braque herinnert het zich. En zo was het mogelijk om in de eerste plaats gunstige levensomstandigheden te scheppen. “Potentiële Mars-micro-organismen zouden dan kunnen worden verdreven na een asteroïde-inslag. Ze zouden dan door de ruimte reizen totdat ze hier vallen, zoals de bijna 300 Mars-meteorieten die tot nu toe zijn geïdentificeerd.

Natuurlijk zouden microben zo’n epos moeten overleven. Veel onderzoeken die sinds de jaren tachtig zijn uitgevoerd, bevestigen echter dat korstmossen of bacteriesporen overleven met een versnelling die een miljoen keer groter is dan de zwaartekracht. En de schokgolven zijn gelijk aan 40 miljoen Pa!

Experimenten uitgevoerd op het internationale ruimtestation ISS in 2020 toonden aan dat polyextremofiele bacteriën Deinococcus radiodurans (bijgenaamd “Conan”) Hij is bestand tegen microzwaartekracht, cryogeen vacuüm en ultraviolet licht. En dat al jaren, dankzij een laag dode cellen die de rest van de kolonie beschermt. Dit is korter dan de tijd die sommige meteorieten van Mars nodig hebben om de aarde te bereiken.